تحقیقات نشان داده در سال‌های اخیر سن بلوغ در دختران و پسران ایرانی کاهش یافته، آیا باید نگران بود؟
بگفته عضو انجمن متخصصان داخلی ایران که گفت: سن بلوغ در پسران و دختران ایرانی ۱.۵ سال کاهش یافته، در دختران به ۱۱.۵ و در پسران به ۱۳.۵ سال رسیده، همچنین در حال حاضر فاصله بالا بین بلوغ جنسی و اقتصادی باعث شیوع افسردگی در جامعه شده است. کیوان الچیان افزود: ۱۴ تا ۱۵ سال فاصله بین بلوغ عقلی و اقتصادی است. بلوغ عقلی در دختران و پسران ۱۵ تا ۱۷ سال است و بلوغ اقتصادی ۲۷ سالگی به بالا را شامل می‌شود، البته فاصله بین بلوغ جنسی و اقتصادی طولانی است و همین امر بیماری‌های مختلفی را گسترش می‌دهد.
عوامل زیادی در شروع بلوغ اهمیت دارند ولی بیشتر بار این عوامل وابسته به ژنوم افراد است. در واقع این ژنتیک است که تعیین می‌کند در چه سنی فرد وارد بلوغ شود اما چنین به نظر می‌رسد که سایر عوامل نیز بر سن شروع و البته پیشرفت تکامل بلوغ تأثیرگذارند. تغذیه، وضعیت عمومی سلامت، موقعیت جغرافیایی و البته حالت روانی همگی می‌توانند بر زمان شروع بلوغ اثر بگذارند. اینکه در بیشتر موارد نشانه‌های بلوغ در یک دختر تقریباً در همان زمانی که مادرش بلوغ را تجربه کرده ظاهر می‌شود، نشان می‌دهد ژنتیک بر زمان آغاز این پدیده اثر مستقیم دارد. این در واقع در ساختار بدن فرد تعیین شده است اما این تنها ژن نیست که تعیین‌کننده است. برخی عوامل محیطی هم این ژن را می‌پرورانند.
افرادی که دچار بلوغ زودرس می‌شوند از نظر روانی دچار مشکلات زیادی خواهند شد. رشد اندام‌ها و بروز علائم بلوغ در نوجوانان کم سن در مقایسه با سایر همسالان، باعث ایجاد اضطراب شدید در این کودکان و والدین آنها می‌شود. از سوی دیگر، دیده می‌شود در ارتباط والدین و فرزندان آنقدر رودربایستی وجود دارد که افراد نمی‌توانند مشکلاتشان را با آنها در میان بگذارند و این اضطراب مضاعفی را بر آنها تحمیل می‌کند. این در حالی است که والدین باید انتظار چنین علائمی را داشته باشند و آن را پیگیری کنند و قبل از اینکه فرزندان این اطلاعات را از همکلاسی‌ها و دوستان خود به‌طور ناقص و نامفهوم دریافت کنند والدین با آنها ارتباط بگیرند و همه آنچه لازم است بدانند به شکل درست در اختیار آنها قرار دهند.
بارها درباره این که سن بلوغ در دختران کاهش یافته صحبت شده است. اما هیچ گاه درباره پایین آمدن سن بلوغ در پسران شواهدی ارایه نشده است. چراکه تشخیص شروع بلوغ در پسران سخت تر است. حالا تحقیقی جدید نشان می دهد پسرها در عصرحاضر زودتر از گذشتگان به بلوغ جسمی می رسند. وقتی میزان هورمون تستوسترون آزاد شده در مردان جوان به حداکثر می رسد، آنها به رفتارهای مخاطره آمیز ویژه ای روی می آورند. نمایش های بی پروایانه و خطرناک از قدرت، اهمال کاری و میل زیاد به خشونت به شمار فزاینده ای از وقایع منتهی به مرگ منجر می شود.
این پدیده که جهش بلوغ نامیده می شود، تقریباً در همه جوامع وجود دارد و از نظر آماری به خوبی مستند شده است. فازهای اجتماعی و بیولوژیکی در زندگی جوانان قوی تر از آن چه که تاکنون بوده از هم فاصله می گیرد. درحالی که نوجوانان از نظر بیولوژیکی زودتر به مرحله بزرگسالی قدم می گذارند، از لحاظ ایفای نقش اجتماعی و اقتصادی دیرتر به بزرگسالی می رسند.
دسترسی به فیلم‌های مستهجن در قالب لوح فشرده، اینترنت و چت کردن باعث کاهش سن بلوغ جنسی شده است. متأسفانه جامعه در حال گرایش به فرهنگی است که اگر دختری دوست پسر نداشته باشد، برای او کسر شان محسوب می‌شود روابط دختران و پسران در ایران و حتی جهان در دوره های مختلف زمانی دچار تحولات بسیاری شده است. حتی این روابط در مناطق مختلف تهران و یا شهرهای بزرگ و روستا ها نیز متفاوت است. در مناطقی از کشور به علت قوی‌تر بودن باورهای مذهبی، تجانس فرهنگی بیشتر و خودکنترلی قوی‌تر، کمتر شاهد چنین آسیب‌هایی هستیم؛ اما در مناطق مهاجرپذیر یا فاقد پایبندی‌های لازم به اصول اخلاقی و معنوی با پدیده‌هایی مانند رابطه نامتعارف دختران و پسران مواجه هستیم. این نوع رابطه ها عموماً بدون اطلاع خانواده صورت می پذیرد و در بسیاری از مواقع اگر با آگاه سازی جوان همراه نباشد مشکلاتی از جمله بهم ریختگی روحی و جسمی برای جوان در پی دارد. همچنین این نوع روابط نه مطابق با موازین اخلاقی و نه اسلامی است و هر روز شاهد گسترش آن در میان خانواده ها و متلاشی شده پیوندهای خانوادگی هستیم.
متاسفانه دختران به دلیل دسترسی راحت به وسائل ارتباط جمعی مانند اینترنت و ماهواره و شبکه های تلویزیونی گسترده شیوه غربی زندگی را انتخاب کرده و به راحتی روابط نامتعارف با پسران دارند که با این کار نه تنها به خود بلکه به دختران عفیف و پاکدامن نیز خیانت می‌کنند، چرا که با این کارشان، باعث بدبینی پسران به دختران می‌شوند.
بسیاری از دختران همین طور خانه پدری خود را رها می‌کنند و در خانه اجاره‌ای ساکن می‌شوند. این کار ضربه عمیقی به بنیان خانواده می‌زند و چنین دخترانی برچسب داشتن رابطه با پسران را می‌خورند و همین اَنگ یکی دیگر از دلایل افزایش سن ازدواج در کشور است و از دلایل بدبینی پسران به آنان می باشد.
در برخی خانواده هایی که در مسائل جنسی بی بند و بار هستند و این جور مسائل را در مقابل فرزندان کودک و نوجوان خود رعایت نمی کنند بلوغ زودرس جنسی اتفاق می افتد.
کم کاری آموزش و پرورش و نهادهای فرهنگی و دانشگاه ها چشم پوشی نمود. نظام آموزش و تربیت ما از تربیت دختران و پسران برای پذیرش نقش های متفاوت غافل و موجب شده که هر دو جنس به رغم وجود غرایز و نیازهای متفاوت و گاه متضادشان، در برقراری ارتباط با یکدیگر، در موقعیت ها و فرصت های متفاوت یکسان رفتار کنند
نگاههای تابو گرایانه به بحث جنسی و آگاهی های درست از مسایل آن در مدارس کشور از جمله عوامل اصلی تأثیر گذار بر رفتارهای ناآگاهانه نوجوانان در مواجه با خواستهای غریزی و جنسی شان است، این مابین عدم ارتباط صحیح خانواده و عدم حضور مداخله گری متخصصین در مدارس زمینه ساز رفتارهای گاهاً ناخواسته از سوی نوجون می شود و با برخورد های اولیه درمعرض وسوسه های غریزی دست به حرکاتی کنترل نشده خواهد زد که قطعا عدم توجه به آن منجر به مصائبی چون ماجرای ستایش ها خواهد شد.
شاید وقت آن رسیده باشد که بپذیریم دسترسی به اطلاعات ولو اطلاعات مستهجن و منفی در بین نوجوانان ایران هم درست به اندازه کشورهای غربی است و تنها با فیلتر کردن کانالها، دسترسی به آنها بسته نشده است لازمه داشتن محیط امن فکری ساختن زیرساختهای فکری امن برای نوجوانان است.
حضور مددکاران اجتماعی برای آگاه سازی، مداخله در شرایط بحران فکری نوجوان در مدارس و خلاء نبود ارتباطی سالم بین توضیح دهنده و سوال کننده (مددکار و نوجوان) در محیطهای اجتماعی بالاخص مدارس، میتواند زمینه و بستر آگاهی اجتماعی در نوجوانانی که کم کم سن بلوغ جنسی آنها روبه کاهش رفته است را فراهم نماید با هدایت و کنترل درست بتوان جلوی رفتارهای کنترل نشده متأثر از این انفجار درونی را در نوجوان ناآگاه گرفت.
سمیرا مهدوی | فعال اجتماعی در آسیبهای زنان و کودکان کار
